Co to są spady i jak je zrobić w programach graficznych? > baza wiedzy <

Jeśli kiedykolwiek przygotowywałeś projekt do druku lub dopiero się za to zabierasz, z pewnością spotkałeś się z pojęciem spadów. Dla wielu początkujących grafików to tajemnicze słowo, które budzi więcej pytań niż odpowiedzi. A szkoda, bo spady to jeden z najważniejszych elementów technicznych w przygotowaniu pliku do druku. W tym artykule wyjaśnimy, co to są spady, jak działają, dlaczego mają znaczenie i jak podejść do ich ustawienia w najpopularniejszych programach graficznych.

Spady – co to takiego?

Mówiąc najprościej – spad to obszar projektu wykraczający poza jego finalny format, który zostanie odcięty podczas cięcia arkusza w drukarni. Dlaczego to takie ważne? Ponieważ nawet najdokładniejsza maszyna może mieć minimalne przesunięcia, a brak spadów może skutkować nieestetycznymi białymi krawędziami.

Spady drukarskie – dlaczego są istotne?

W praktyce spad pełni funkcję bufora bezpieczeństwa. Dzięki niemu tło, zdjęcia czy elementy graficzne wychodzą poza krawędź gotowego formatu, co gwarantuje, że po docięciu wydruk będzie wyglądał estetycznie i profesjonalnie. Spady drukarskie to nie „dodatek dla drukarni” – to element, który powinien być integralną częścią każdego projektu przeznaczonego do druku.

Spad a margines – jaka jest różnica?

To jedno z częstszych pytań. Spad to to, co znajduje się na zewnątrz formatu netto (czyli gotowego rozmiaru projektu po docięciu), natomiast margines bezpieczeństwa (czasem nazywany również wewnętrznym marginesem) to obszar wewnątrz formatu, w którym nie powinno się umieszczać żadnych istotnych elementów – tekstów, logotypów czy ikon. To właśnie dzięki marginesowi nic nie zostanie przypadkowo ucięte, nawet przy drobnych odchyleniach. Poniższa infografika ułatwi zobrazowanie zasad.

Standardowe wartości spadów w poligrafii

W większości przypadków drukarnie wymagają spadów o szerokości 3 mm z każdej strony. Oznacza to, że jeśli przygotowujesz ulotkę A5 (148 × 210 mm), to finalny plik PDF powinien mieć wymiary 154 × 216 mm.

W przypadku druku wielkoformatowego, np. banerów czy siatek mesh, spady mogą być większe – często 5, 10, a nawet 20 mm – w zależności od technologii druku, rodzaju podłoża czy sposobu montażu (np. zgrzewanie, oczkowanie). Warto też pamiętać, że marginesy bezpieczeństwa są tu równie istotne – zwłaszcza gdy mamy do czynienia z konstrukcjami, które mogą zasłaniać fragmenty wydruku. Teksty i logotypy należy umieszczać z odpowiednim „oddechem” od krawędzi – często nawet 5–10 cm od linii cięcia, nie tylko kilku milimetrów.

Zanim przygotujesz plik do druku wielkoformatowego, zawsze sprawdź specyfikację techniczną drukarni. W przypadku dużych formatów, każda drukarnia może mieć inne wymagania dotyczące spadów, formatu netto i brutto, rozdzielczości czy przestrzeni kolorystycznej.

[Pobierz naszą podstawową specyfikację przygotowania plików do druku]

Jak zrobić spady w projekcie graficznym?

Dodanie spadów zależy od programu, w którym pracujesz. Każde narzędzie ma inne opcje i sposób ich ustawiania. Oto ogólne wskazówki:

• W Adobe InDesign i Illustratorze spady ustawia się już podczas tworzenia dokumentu, w dedykowanym polu „Bleed”.
• W Photoshopie należy ręcznie zwiększyć rozmiar dokumentu o wartość spadów i dodać linie pomocnicze.
• CorelDRAW umożliwia ustawienie spadu przy tworzeniu dokumentu oraz podczas eksportu do PDF.
• W Canvie spady dodaje się podczas eksportu do pliku PDF, zaznaczając opcję „Crop marks and bleed”.

Szczegółowy poradnik dla każdego z tych programów, krok po kroku, znajdziesz w poniższym wpisie:

[Spady w popularnych narzędziach graficznych]

Canva i spady – czy to możliwe?

Wielu początkujących grafików pracuje w Canvie, więc pytanie „Canva spady – jak to działa?” pojawia się bardzo często. Choć Canva nie pozwala na ustawienie spadów w pikselach czy milimetrach, oferuje opcję eksportu z liniami cięcia i domyślnymi spadami. Wystarczy podczas pobierania wybrać format PDF do druku i zaznaczyć pole „Crop marks and bleed”. To nieco mniej elastyczne niż w programach profesjonalnych, ale wystarczające przy prostych projektach.

Najczęstsze błędy przy ustawianiu spadów

Jako drukarnia wielkoformatowa codziennie pracujemy na plikach przygotowanych przez Klientów, ale również grafików komputerowych czy agencje marketingowe i widzimy, że wielu początkujących (a czasem nawet doświadczonych) projektantów popełnia powtarzające się błędy przy przygotowywaniu plików do druku. Jednym z nich jest brak spadów w ogóle – projekt wygląda świetnie na ekranie, ale po wydruku pojawiają się nieestetyczne białe brzegi. Częstym problemem jest też niewychodzenie tła lub zdjęcia poza linię cięcia, mimo poprawnie ustawionych spadów – efekt? Spad istnieje technicznie, ale wizualnie nic w nim nie ma. Inny klasyk to zbyt małe marginesy bezpieczeństwa – kluczowe teksty lub logotypy umiejscowione są zbyt blisko krawędzi i są częściowo ucięte lub wygląda produkt końcowy mało estetycznie.

Aby tego uniknąć, warto stosować prostą zasadę: jeśli coś ma „dojechać” do krawędzi – niech wychodzi poza nią, a wszystko, co ważne, powinno znajdować się przynajmniej 3–5 mm od linii cięcia.

Jeśli wciąż te wskazówki to za mało > zapytaj nas o poradę, albo powierz nam swój projekt!

Podsumowanie

Spady to absolutna podstawa każdego projektu przeznaczonego do druku. Ich poprawne ustawienie to gwarancja estetycznego, profesjonalnego efektu końcowego – niezależnie od tego, czy tworzysz wizytówkę, katalog, baner czy opakowanie. Spady, marginesy w druku, linie cięcia – wszystkie te elementy współpracują ze sobą, by Twoje projekty wyglądały dokładnie tak, jak powinny.